วิธีดูแลและอยู่ร่วมกับผู้ป่วยจิตเวชในครอบครัว
ทำความเข้าใจผู้ป่วยจิตเวช และบทบาทของครอบครัว
การมีสมาชิกในครอบครัวที่เป็น “ผู้ป่วยจิตเวช” ไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป ไม่ว่าจะเป็นโรคซึมเศร้า วิตกกังวล ย้ำคิดย้ำทำ ไบโพลาร์ จิตเภท หูแว่ว หรือแม้แต่ติดสารเสพติด การพนัน และแอลกอฮอล์ ครอบครัวคือปัจจัยสำคัญที่สามารถช่วยเยียวยาและพาผู้ป่วยก้าวผ่านความยากลำบากทางจิตใจได้ ด้วยความเข้าใจ เห็นใจ และไม่ตัดสิน
เข้าใจก่อนว่า “โรคจิตเวชคืออะไร”
จิตเวชไม่ใช่ความอ่อนแอของจิตใจ แต่จิตเวช คือความผิดปกติของสมองและสารเคมีในร่างกาย เช่นเดียวกับโรคเบาหวานหรือความดันที่ต้องการการดูแลรักษา ผู้ป่วยไม่ได้ “แกล้งเป็น” และไม่สามารถ “หายได้เอง” โดยไม่รับการรักษา
ซึ่งโรคทางจิตเวชแต่ละโรคมีลักษณะอาการและแนวทางการรักษาที่แตกต่างกัน เช่น ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าอาจดูเงียบ เศร้า ไม่สนใจสิ่งรอบตัว ในขณะที่ผู้ป่วยไบโพลาร์อาจมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงเร็วจากอารมณ์ดีเป็นหงุดหงิด หรือผู้ป่วยโรคจิตเภทอาจมีอาการหูแว่ว ประสาทหลอน ความเข้าใจในโรคที่คนในครอบครัวเผชิญอยู่จะช่วยให้เราไม่ตกใจ หรือเสียใจมากเกินไปกับพฤติกรรมบางอย่างที่ไม่เหมือนเดิม เพราะบางสิ่งไม่ใช่ตัวเขา แต่เป็น “อาการของโรค” ที่กำลังแสดงออกมา
สังเกตการเปลี่ยนแปลงและอาการของผู้ป่วยจิตเวช
ความเปลี่ยนแปลงที่ดูเล็กน้อย เช่น นอนน้อย เบื่ออาหาร ลุกไม่ไหว หรือพูดถึงความตาย อาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของภาวะซึมเศร้าหรือโรคจิตเวชอื่นๆ การสังเกตอย่างใส่ใจสามารถช่วยป้องกันไม่ให้สถานการณ์แย่ลง
การอยู่ร่วมและดูแลผู้ป่วยจิตเวช
- สื่อสารอย่างอ่อนโยนและไม่ตัดสิน
หลีกเลี่ยงคำพูดที่เหมือนกดดันหรือเปรียบเทียบ เช่น “ทำไมไม่เข้มแข็งเหมือนคนอื่น” หรือ “เลิกคิดมากได้แล้ว” ให้ใช้ถ้อยคำที่แสดงความเข้าใจ เช่น “เราอยู่ตรงนี้นะ” หรือ “ไม่เป็นไร เดี๋ยวเราหาทางไปด้วยกัน” - สนับสนุนให้เข้ารับการรักษาจากจิตแพทย์อย่างต่อเนื่อง แม้อาการจะดีขึ้นแล้ว ผู้ป่วยจิตเวชควรได้รับการติดตามอาการและรักษาต่อเนื่อง การพาผู้ป่วยไปพบจิตแพทย์ตรงเวลา ช่วยเตือนเรื่องการกินยา และให้กำลังใจ เป็นส่วนสำคัญของกระบวนการฟื้นฟู
- สร้างบ้านให้เป็นพื้นที่ปลอดภัย
บ้านควรเป็นพื้นที่ที่ผู้ป่วยรู้สึกอบอุ่นและไม่ถูกตัดสิน หลีกเลี่ยงความรุนแรงทางอารมณ์หรือคำพูด อย่าทำให้ผู้ป่วยรู้สึกผิดหรือเป็นภาระ และให้ความสำคัญกับความเป็นส่วนตัวของเขา - ดูแลตัวเองด้วย
การดูแลผู้ป่วยจิตเวชอาจทำให้ผู้ดูแลรู้สึกเครียด เหนื่อย หรือหมดกำลังใจ อย่าละเลยสุขภาพจิตของตัวเอง หากจำเป็นควรปรึกษานักจิตวิทยา หรือเข้ากลุ่มสนับสนุนเพื่อแบ่งปันความรู้สึกและวิธีรับมือ
ขอความช่วยเหลือจากคลินิกจิตเวชผู้เชี่ยวชาญ
ไม่มีใครจำเป็นต้องแบกรับทุกอย่างไว้เพียงลำพัง เมื่อคุณหรือสมาชิกในครอบครัวกำลังเผชิญกับปัญหาสุขภาพจิต การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจากคลินิกจิตเวช จะช่วยให้การดูแลผู้ป่วยเป็นไปอย่างถูกต้องและปลอดภัยมากขึ้น เพราะผู้ป่วยจิตเวชแต่ละคนมีความต้องการและแนวทางการรักษาเฉพาะตัว
การได้รับคำแนะนำจากทีมจิตแพทย์ นักจิตวิทยา และบุคลากรเฉพาะทางจะช่วยให้การอยู่ร่วมกับผู้ป่วยจิตเวชเป็นไปอย่างราบรื่น
ปีติ คลินิก เราพร้อมเป็นที่พึ่งให้คุณและครอบครัว ด้วยบริการตรวจประเมิน ให้คำปรึกษา และดูแลผู้ป่วยจิตเวชอย่างรอบด้าน เพื่อให้ทุกคนก้าวผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปด้วยกันอย่างมีความหวัง
ติดต่อ Piti Clinic ปีติ คลินิก คลินิกสุขภาพจิต
www.piti.co.th
นัดหมายทาง LINE ID: @piticlinic
โทรติดต่อเจ้าหน้าที่: 090 230 6000
เวลาติดต่อ: จันทร์-ศุกร์ 12.00-19.00 , เสาร์-อาทิตย์ 10.00-19.00
ที่อยู่: 170/6 Pradiphat Rd, Phaya Thai, Bangkok 10400
ติดเซเว่น ซอยประดิพัทธ์ 10 (ใกล้ BTS สะพานควาย) กรุงเทพ
แผนที่: https://maps.app.goo.gl/fTHxf6pRK9DZZ1aM7
