วิธีคุยกับผู้ป่วยจิตเวชให้ได้ผล

หนึ่งในความท้าทายของครอบครัวและคนรอบข้างผู้ป่วยจิตเวช คือ “การสื่อสาร” ที่อาจเต็มไปด้วยความไม่เข้าใจ ความกลัว หรือแม้แต่ความเงียบ เพราะไม่แน่ใจว่าเราควรพูดหรือทำตัวอย่างไรให้ผู้ป่วยรู้สึกดีขึ้น ในความเป็นจริง “คำพูด” และ “ท่าที” ของคนใกล้ชิดมีพลังมหาศาลในการเยียวยาใจผู้ป่วย และสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการรักษาได้หากเรารู้วิธี

ครอบครัวและคำพูดสำคัญแค่ไหนกับผู้ป่วยจิตเวช

ผู้ป่วยจิตเวชคือผู้ที่มีปัญหาทางอารมณ์ ความคิด หรือพฤติกรรมจากความผิดปกติในสมอง ไม่ได้แกล้งทำหรืออ่อนแอ พวกเขาต้องการการรักษาและกำลังใจจากครอบครัว

คำพูดและท่าทีของครอบครัวสำคัญมาก เพราะช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกมีคุณค่าและไม่โดดเดี่ยว

• ฟังอย่างตั้งใจ ไม่รีบแนะนำหรือตัดสิน
• พูดให้กำลังใจ เช่น “เราอยู่ตรงนี้นะ”
• หลีกเลี่ยงคำตำหนิหรือเปรียบเทียบ

วิธีคุยกับผู้ป่วยจิตเวช ให้พวกเขารู้สึกเข้าใจและปลอดภัย

1. ฟังอย่างตั้งใจ ไม่ใช่แค่ได้ยิน ผู้ป่วยจิตเวชมักรู้สึกโดดเดี่ยว การ “ฟัง” อย่างแท้จริงโดยไม่ขัด ไม่รีบให้คำแนะนำ และไม่ตัดสินใจแทน คือสิ่งที่ทำให้พวกเขารู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า และมีคนที่พร้อมจะอยู่เคียงข้าง
   
   
2. ใช้ภาษาที่เรียบง่ายและไม่ตัดสิน
   หลีกเลี่ยงคำพูดที่เป็นการตัดสิน เช่น “อย่าคิดมาก” “เลิกเพ้อเจ้อได้แล้ว” หรือ “ต้องเข้มแข็งสิ” ให้เปลี่ยนเป็นคำพูดที่สะท้อนความเข้าใจ เช่น “เข้าใจนะว่าตอนนี้มันยาก” หรือ “เราอยู่ตรงนี้ถ้าเธออยากเล่าอะไร”
   
   
3. แสดงออกทางอารมณ์ด้วยความสงบและมั่นคง
   ผู้ป่วยจิตเวชมีความไวต่ออารมณ์ของคนรอบข้างมาก การแสดงความหงุดหงิด ตื่นตระหนก หรือกดดันอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกแย่ลง พยายามสื่อสารด้วยน้ำเสียงที่อ่อนโยน นิ่ง และเป็นมิตรเสมอ
   
   
4. ถามความรู้สึก แทนการคาดเดา
   หากผู้ป่วยเงียบหรือดูเศร้า ไม่ควรตีความไปเองว่าพวกเขา “ไม่อยากคุย” หรือ “ขี้น้อยใจ” ให้ถามด้วยความห่วงใย เช่น “วันนี้รู้สึกยังไงบ้าง” หรือ “มีอะไรที่อยากเล่าให้ฟังไหม”
   
   
5. หลีกเลี่ยงการโต้เถียงในช่วงที่อารมณ์ไม่มั่นคง
   บางครั้งผู้ป่วยอาจมีพฤติกรรมที่ดูขัดแย้งหรือไม่เป็นเหตุผล อย่าพยายามเอาชนะด้วยเหตุผลหรือตำหนิ แต่ให้รอจังหวะที่อารมณ์สงบแล้วค่อยพูดคุยกัน
   
   
6. สื่อสารด้วยการกระทำ
   บางครั้งแค่การอยู่เคียงข้างโดยไม่ต้องพูดมาก เช่น การทำอาหารให้ การชวนไปเดินเล่น หรือการกอดเบาๆ ก็สามารถเป็นการสื่อสารที่ทรงพลังได้

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ การปรับตัวเพื่ออยู่กับผู้ป่วยจิตเวช

ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญร่วมกัน ช่วยดูแลผู้ป่วยจิตเวชได้อย่างมั่นใจ

หากคุณรู้สึกว่าการสื่อสารกับผู้ป่วยจิตเวชเริ่มตึงเครียด หรือไม่แน่ใจว่ากำลังดูแลถูกต้องหรือไม่ การพาผู้ป่วยไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญร่วมกัน เช่น จิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา อาจช่วยเปิดบทสนทนาในบรรยากาศที่ปลอดภัย และทำให้เข้าใจกันมากขึ้น นอกจากนี้ผู้เชี่ยวชาญจากคลินิกจิตเวช ยังสามารถช่วยประเมินอาการ แนะนำวิธีสื่อสารที่เหมาะสม และวางแผนการรักษาที่สอดคล้องกับสภาพของผู้ป่วยและครอบครัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อย่าลืมว่า… การสื่อสารไม่ใช่แค่คำพูด แต่คือการสร้างความสัมพันธ์ที่เต็มไปด้วยความเข้าใจ และเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของการรักษาใจ

หากคุณต้องการคำแนะนำเรื่องการสื่อสารหรือการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในครอบครัว ทีมจิตแพทย์และนักจิตวิทยาของ ปีติ คลินิก พร้อมอยู่เคียงข้างคุณ

ติดต่อ Piti Clinic ปีติ คลินิก คลินิกสุขภาพจิต

www.piti.co.th
นัดหมายทาง LINE ID: @piticlinic
โทรติดต่อเจ้าหน้าที่: 090 230 6000

เวลาติดต่อ: จันทร์-ศุกร์ 12.00-19.00 , เสาร์-อาทิตย์ 10.00-19.00

ที่อยู่: 170/6 Pradiphat Rd, Phaya Thai, Bangkok 10400
ติดเซเว่น ซอยประดิพัทธ์ 10 (ใกล้ BTS สะพานควาย) กรุงเทพ 
แผนที่: https://maps.app.goo.gl/fTHxf6pRK9DZZ1aM7