จิตเวชเด็กและวัยรุ่น (Child and adolescent psychiatry) วางใจให้จิตแพทย์เด็กช่วยดูแล
ทีมจิตแพทย์เด็ก ปีติ คลินิก พร้อมดูแลจิตใจลูกของคุณอย่างใกล้ชิด
จิตเวชเด็กและวัยรุ่น คือสาขาหนึ่งของการแพทย์ที่ให้การดูแลสุขภาพจิตของเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 18 ปี โดยเน้นการวินิจฉัย รักษา และส่งเสริมพัฒนาการทางอารมณ์ พฤติกรรม
และสังคมอย่างเหมาะสมตามวัย การดูแลตั้งแต่ระยะเริ่มต้นมีความสำคัญอย่างมาก เพราะสุขภาพใจที่แข็งแรงในวัยเด็ก เป็นรากฐานสำคัญสู่การเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคต
จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น หน้าที่สำคัญในการประเมินสุขภาพจิตของเด็ก วินิจฉัยภาวะผิดปกติทางอารมณ์ พฤติกรรม หรือพัฒนาการ รวมถึงวางแผนการรักษาและการบำบัดที่เหมาะสมกับแต่ละช่วงวัย
โดยทั่วไปแล้ว จิตแพทย์เด็กมักเริ่มให้การดูแลตั้งแต่เด็กอายุ 6 ขวบขึ้นไป เนื่องจากช่วงวัยก่อนหน้านั้น (แรกเกิด - 6 ปี) จะเป็นหน้าที่หลักของกุมารแพทย์หรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็กในการติดตามและประเมินการเจริญเติบโต
หากพบความผิดปกติด้านพัฒนาการ อารมณ์ หรือพฤติกรรมหลังอายุ 6 ปี เช่น พฤติกรรมก้าวร้าว ขี้โมโห หรือการเข้าสังคมที่ผิดปกติ จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น จะเข้ามารับหน้าที่ดูแลต่อ
โดยทำการประเมินอย่างละเอียด และวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับเฉพาะตัวของเด็กแต่ละคน
อาการหรือโรคที่พบบ่อยของผู้ป่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น
เด็กหลายคนอาจยังไม่สามารถสื่อสารอารมณ์ ความรู้สึก หรือปัญหาที่กำลังเผชิญได้อย่างตรงไปตรงมา พฤติกรรมต่อต้าน ก้าวร้าว หรือเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม อาจเป็นสัญญาณที่ลูกพยายามส่งถึงคุณ ดังนั้น การใส่ใจและสังเกตพฤติกรรมของลูกอย่างใกล้ชิดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยอาการหรือโรคที่พบบ่อยในผู้ป่วยจิตเวชวัยเด็กและวัยรุ่นมีดังนี้
- โรคสมาธิสั้น (ADHD)
- ความบกพร่องในการเรียนรู้ (learning disorder: LD)
- โรคออทิสติก (Autistic)
- โรคแอสเพอร์เกอร์ (Asperger)
- โรควิตกกังวลต่อการแยกจาก (separation anxiety disorder)
- ปัญหาพฤติกรรมเกเรรุนแรง (conduct disorder)
- ปัญหาดื้อ ต่อต้านพ่อแม่ (oppositional Defiant Disorder: ODD)
- ปัญหาติดเกมส์ ติดโทรศัพท์ ติดมือถือ ติดจอ ติดคอมพิวเตอร์ (internet and gaming disorder)
กลุ่มอาการอื่น ๆ ในผู้ป่วยจิตเวชเด็กและวัยรุ่น
หากคุณพ่อคุณแม่สังเกตเห็นว่าลูกมีพฤติกรรมหรืออารมณ์เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ไม่ควรมองข้ามหรือละเลย เพราะบางครั้งเด็กอาจไม่สามารถอธิบายความรู้สึกผิดปกติที่เกิดขึ้นได้ และพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปอาจเป็นสัญญาณของภาวะหรือโรคทางจิตเวชที่กำลังค่อย ๆ พัฒนาโดยไม่รู้ตัว โดยอาการหรือโรคที่พบบ่อยในผู้ป่วยจิตเวชวัยเด็กและวัยรุ่นมีดังนี้
- อาการซน ดื้อ อยู่ไม่นิ่ง ไม่เชื่อฟัง ต่อต้าน
- ปัญหาพัฒนาการด้านการพูด ไม่พูด พูดไม่ชัด พูดช้า
- ปัญหาเด็กพัฒนาการล่าช้า
- กระตุ้นทักษะการเรียน พัฒนาการด้านการเรียน
- ปัญหาการเลี้ยงดูบุตรฝึกทักษะในการเลี้ยงลูก
คำถามพบบ่อยสำหรับผู้ต้องการเข้ารับคำปรึกษากับจิตแพทย์เด็ก
ผู้ปกครองควรพิจารณาพาลูก ๆ ที่อยู่ในช่วงวัยเด็กและวัยรุ่นมาพบจิตแพทย์เมื่อสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ ไปจนถึงพฤติกรรมที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน เช่น มีปัญหาการเรียน ความสัมพันธ์กับเพื่อน หรือครอบครัว มีอาการสมาธิสั้น ซึมเศร้า วิตกกังวล หรือมีพฤติกรรมก้าวร้าวมากผิดปกติ การปรึกษาจิตแพทย์แต่เนิ่น ๆ จะช่วยให้การวินิจฉัยและทำให้การรักษาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
การรักษาผู้ป่วยจิตเวชวัยเด็กและวัยรุ่นจะเน้นคำนึงถึงพัฒนาการตามวัย สภาพแวดล้อมทางครอบครัวและโรงเรียน รวมถึงการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและฮอร์โมน จิตแพทย์จะใช้วิธีการรักษาที่เหมาะสมกับวัย เช่น การบำบัดด้วยการเล่น (Play Therapy) สำหรับเด็กเล็ก หรือการทำจิตบำบัดแบบปรับความคิดและพฤติกรรม (CBT) สำหรับวัยรุ่น โดยเน้นการมีส่วนร่วมของครอบครัวในกระบวนการรักษามากกว่าใน ผู้ป่วยจิตเวช ผู้ใหญ่
ไม่จำเป็นเสมอไป การรักษาจะขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของ จิตแพทย์เด็ก ผู้รับผิดชอบ รวมถึงความรุนแรงของอาการ ในหลายกรณี การรักษาด้วยการทำจิตบำบัดหรือการปรับพฤติกรรมอาจเพียงพอแล้วในการรักษา อย่างไรก็ตาม หากบางกรณีที่มีความจำเป็น เช่น การ รักษาสมาธิสั้น โรคซึมเศร้ารุนแรง หรือโรคจิตเภท จิตแพทย์อาจพิจารณาให้ยาร่วมกับการบำบัดรูปแบบอื่น โดยคำนึงถึงความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุดสำหรับผู้ป่วยเด็กและวัยรุ่นแต่ละราย
สำหรับระยะเวลาในการรักษาจะแตกต่างกันไปตามแต่ละกรณี บางรายอาจใช้เวลาเพียงไม่กี่เดือน ในขณะที่บางรายอาจต้องการการดูแลระยะยาว จิตแพทย์จะประเมินความก้าวหน้าในการรักษาอย่างสม่ำเสมอและปรับแผนการรักษาตามความเหมาะสม โดยมีเป้าหมายให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างปกติสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งนี้ การรักษาอย่างต่อเนื่องและการติดตามผลอย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของอาการในผู้ป่วยวัยเด็กและวัยรุ่นได้
ผู้ปกครองมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการรักษาอาการทางจิตเวชของผู้ป่วยวัยเด็กและวัยรุ่น ส่วนใหญ่แล้วจิตแพทย์มักจะมีการแนะนำผู้ปกครองให้หมั่นสังเกตอาการ ทดลองปรับสภาพแวดล้อมที่บ้าน รวมถึงแนะนำวิธีการสื่อสารที่เหมาะสมกับเด็ก บางกรณีอาจมีการทำครอบครัวบำบัดเพื่อปรับความสัมพันธ์และการสื่อสารภายในครอบครัว นอกจากนี้ ผู้ปกครองยังมีหน้าที่ในการให้กำลังใจ สนับสนุนการรักษาอย่างต่อเนื่อง และช่วยเหลือผู้ป่วยเด็กและวัยรุ่นในการนำทักษะที่ได้เรียนรู้จากการบำบัดไปใช้ในชีวิตประจำวัน
คลินิกจิตเวช ไม่ใช่ยาขม เปลี่ยนความกังวลเป็นความวางใจ
ให้ทีมจิตแพทย์เด็กช่วยดูแลลูกของคุณ ปรึกษาคลินิกสุขภาพจิต ปีติ คลินิก
เราดูแลด้วยความเข้าใจในพัฒนาการเฉพาะช่วงวัย ผ่านกระบวนการประเมินที่เป็นระบบ ครอบคลุมทั้งเด็ก ผู้ปกครอง และโรงเรียน พร้อมวางแผนการบำบัด รักษา และติดตามอย่างต่อเนื่อง เพื่อส่งเสริมให้เด็กเติบโตอย่างมีความสุข แข็งแรงทั้งกายและใจ
